Basketbol, izleyenlere ve oynayanlara keyif veren bir takım sporu. Her saniyesinde mücadelenin üst düzeyde olduğu basketbol, her spor dalının olduğu gibi kendisine has terim ve kurallara sahip. Basketbol sahasından pas türlerine şut seçeneklerinden istatistiklerdeki metriklere kadar geniş bir jargona sahip olan basketbol terimleri sözlüğümüze başlayalım!
Basketbol Terimleri Sözlüğü
Alley - Oop
Hücum oyuncusunun topu potaya yakın bir noktaya atması ve bir diğer hücum oyuncusunun havadayken topu yere sektirmeden smaçla sayı yapmasına alley-oop denir.
Asist
Hücum oyuncusunun, takım arkadaşına verdiği ve arkadaşının sayı atmasıyla sonuçlanan pastır.
Back Court
Arka saha olarak çevrilen back court, takımın savunma yaptığı yarı sahaya denir. Hücum eden takımın, rakip yarı sahaya geçtikten sonra kendi yarı sahasına geri dönmesi ise top kaybına sebep olan “Back Court Violation” olarak adlandırılır.
Bench
Yedek oyuncuların oturduğu banka, bench denir. Yedek oyuncuların maça girdikten sonra bulduğu sayılar için de “benchen gelen sayı” ifadesi kullanılır.
Boxout
Rakip oyuncu ile pota arasında, vücut kullanılarak pozisyon alınmaya denir. Bu sayede rakibin ribaunt alması engellenir.
Boyalı Alan
Basketbol sahasında yer alan ve kendisine ait bazı kuralları olan bir yer, boyalı alan. Serbest atış çizgisi, pota ve yan şerit çizgileri arasında, genellikle renkli olarak belirtilen alandır. Savunma ve hücum oyuncusunun burada 3 saniyeden fazla kalamama kuralı sebebiyle buraya 3 Saniye Koridoru da deniyor.
Blok
Savunma oyuncusunun, hücum oyuncusunun şutunu engellemesidir.
Buzzer
Hücum süresi dolması, periyot & maç başlaması ve bitmesi anlarında çalan uyarı sesidir. Uyarı çalmadan hemen önce topun potaya gönderilmesi ve uyarı esnasında sayı olması durumuna ise “Buzzer Beater” denir.
Charging
Hücum eden takımdan bir oyuncunun savunma oyuncusuna faul yapması durumuna verilen isimdir. Hücum faul olarak çevrilmektedir.
Crossover
Elinde top olan hücum oyuncusunun bacak arası, önden, arkadan gibi çeşitli yöntemlerle el değiştirmesi ve savunma oyuncusundan topu saklamasıdır.
Double - Double
Bir oyuncunun istatistiklerdeki metriklerin ikisinde 10’un üzerine çıkması durumudur. Asist, sayı, top çalma, ribaunt, blok istatistiklerinden ikisinin çift haneli olmasıdır. İstatistiklerde 3 metrikte çift haneli sayılara ulaşmaya “Tripple - Double”, 4 metriktekine “Quadruple - Double”, hepsinde 10’un üstüne çıkmaya “Quintuple - Double” denir.
Double Dribble
Topu çift elle sektirmek veya top sürdükten sonra topu tutup tekrar sürmeye başlamakla oluşan kural hatasıdır.
Double-Team
Rakip oyuncuya ikili savunma yaparak baskı oluşturma.
Dribbling
Sektirerek top sürme hareketidir.
Fadeaway
Hücum oyuncusunun sıçradıktan sonra geriye çekilerek şut atmasına denir.
Fastbreak
Hücum takımının hızlı bir şekilde hücuma kalkıp savunma takımını hazırlıksız yakalanmasıdır.
Jump Shot
Hücum oyuncusunun zıplayarak kullandığı şut türüdür.
Panya
“Backboard” olarak da geçen, pota çemberinin arkasında yer alan kare alan. Bu kareye çarptırılarak giren atışlara “panyalı şut” denmektedir.
Penetration
Hücum oyuncusunun hızlı bir şekilde potaya doğru hareketlenmesi, “penetre etmesi”.
Pick&Roll
Hücum takımında bir oyuncunun, topu tutan takım arkadaşının yanına gelip perdeleme yaptıktan sonra potaya doğru hareketlenip pası alıp sayı yapmasına denir.
Ribaunt
Potadan veya çemberden seken topun savunma veya hücum oyuncusu tarafından kontrol edilmesidir. Hücum eden takım topu alırsa hücum ribaunt, savunma yapan takım topu alırsa savunma ribauntu olur.
Screen
Perdeleme olarak Türkçe’ye geçen “screen” hücumdayken rakip oyuncuyu engelleyerek takım arkadaşına pozisyon yaratma ve savunma oyuncusundan kurtulma hareketidir.
Serbest Atış
Bir puan değerinde olan ve faul sonrasında ortaya çıkan atış türüdür. “Serbest atış çizgisi” denilen yerden atılır.
Smaç
Hücum oyuncusunun sıçrayarak doğrudan potaya tutunup topun potaya bırakmasıdır.
Time Out
Maç içerisinde mola almaktır.
Turnike
Hücum oyuncusunun topu sürdükten sonra tutup iki adım attıktan sonra sayı yapmasıdır.
Turnover
Kurallara aykırı hareket etme (3 saniye - 9 saniye gibi), topu dışarı çıkarma veya rakibe kaptırmaya “turnover” yani “top kaybı” denir.
Merak ettiğin basketbol ile ilgili terimleri öğrendin. Şimdi sıra bunları pratikle mükemmeleştirmekte! Hemen Yalı Spor’da basketbol ürünlerini ziyaret et ve en iyi ekipmanlarla sahanın yıldızı olmak için alışverişe başla!
